به نقل از «خبرگزاری برنا»

علی اصغر شعر دوست:شهریار مکتب و راهی نوین در غزل‌سرایی ایجاد کرد / شعر ترکی شهریار یک امتیاز بزرگ برای او است

تاریخ انتشار: ۲۷ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۳۲۶۵۱۱

روز بیست و هفتم شهریور ماه، سالروز درگذشت شهریار، شاعر ایرانی، با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز ملی شعر و ادب پارسی، نامیده شده است. به همین منظور گفت‌وگویی با علی‌اصغر شعردوست پیشنهاددهنده انتخاب سالروز درگذشت استاد شهریار به عنوان روز شعر و ادب فارسی در تقویم ملی گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

علی‌اصغر شعردوست ادیب، پژوهشگر، نمایندۀ أسبق مجلس شورای اسلامی، سفیر اسبق ایران در تاجیکستان در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: من به استاد شهریار علاقه‌مند بودم و در تبریز به دلیل رادیو و وظیفه اداری مکرر به دیدار ایشان می‌رفتم.

در این دیدارها دستگاهی با خود می‌بردیم و با استاد صحبت می‌کردیم و اگر ایشان سرحال بودند شعر می‌خواندند و ما هم ضبط می‌کردیم و در برنامه‌ها این صداها به تناسب پخش می‌شد. استاد یک اعتمادی به من داشتند به‌نحوی که بعد از این‌که من به تهران آمده بودم هم، اگر مثلاً کسانی می‌خواستند با استاد دیدار کنند یکی از کسانی که می‌‌گفتند با او صحبت کنید بنده بودم. یک‌بار من از ایشان پرسیدم استاد این چه رازی است که شما می‌فرمایید که من به شما بگویم، درصورتی‌که شما ممکن است بشناسید یا صلاح بدانید به کسی وقت بدهید؟ استاد فرمودند: «بعضی از این‌ها، شیاطین هستند می‌خواهند از من حرف‌هایی بگیرند و ضبط کنند و بعد منعکس و پخش کنند، من می‌خواهم آدم‌هایی که می‌آیند، آدم‌های معتمدی باشند».

زمانی که تهران بودم هم از حضور استاد شهریار بهره‌مند می‌شدیم و چند برنامه ویژه با حضور ایشان ساختیم که از شبکه سراسری پخش شد. یکی از کارهای خوبی که در آن زمان صورت گرفت ضبط یک زندگینامه تصویری کامل از شهریار بود که آقای طرزمی با یک واحد سیار از تهران به تبریز آمدند و آن را تولید کردند.

 

روز پاسداشت شعر و ادب پارسی، آنگونه که شایسته است ملی نشده!

شعردوست خاطرنشان کرد: شهریار شاعر بزرگ و محبوب روزگار ما است و من بسیار خوشحالم که طرح اینجانب بابت نامگذاری روز درگذشت استاد شهریار به عنوان روز بزرگداشت شعر و ادب پارسی به ثبت رسید و پس از تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی از سال 1379 در واقع 20 سال است که در تقویم‌ها جا گرفته، اما نقیصه بزرگی که وجود دارد این است که این روز آنگونه که شایسته است ملی نشده و در همچین روزی باید شعر و ادب پارسی و به تبع آن به شعر و ادب اقوام ایرانی و به شخصیت و آثار استاد شهریار بیشتر پرداخته شود و برنامه‌های درخور در فضای مجازی و حقیقی تدارک دیده شود؛ متأسفانه اتفاق چشم‌گیری به چشم نمیخورد و در سالهای گذشته هم کمتر شاهد برگزاری مراسم درخوری بودیم. تکمله این طرح این بوده که ما جایزه ادبی استاد شهریار را برای شعر معاصر ایران داشته باشیم که متأسفانه تا کنون اجرایی نشده است. گنجاندن سروده‌هایی از استاد شهریار در کتاب‌های درسی و مطرح کردن مباحثی مربوط به این شاعر در دروس دانشگاهی به منظور شناساندن شهریار به نسل جوان خبری نیست و حتی بحث شهریارشناسی که در دانشکده‌های کشورهای همسایه ایران مطرح است نیز در کشور ما خبری نیست. خواهش من از مسئولان و سیاستگذاران فرهنگی این است که به این مسئله مهم توجه داشته باشند. این روز را باید به عنوان فرصتی برای پرداختن به شعر فارسی در کشور ما و دیگر کشورهای همسایه که به زبان فارسی شعر می‌سرایند، غنیمت بدانیم و همت و حضور مسئولان اجرایی، نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و سیاستگذاران فرهنگ و هنر کشور لازم است تا این روز واقعاً ملی شود.

همیشه بی‌مهری‌ها نسبت به استاد شهریار زیاد بود و یکی از دلایل بی‌مهری به این شاعر بزرگ، حسادت بود. به هر حال شهریار شاعر محبوبی بود و این حسادت‌ها طبیعی است. استاد من، آقای شفیعی کدکنی می‌گفتند که: «من قبل از انقلاب هم و بعد از انقلاب هم، در دو مقطع به دانشجویانم در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران گفتم بی‌هیچ ملاحظه‌ای سه شاعری که از همه بیشتر می‌پسندید را بنویسید. در هر دو مقطع اولین شاعر «شهریار» نام گرفت».

در مجلس ششم در سال 78 که من به عنوان نمایندۀ تبریز از طرف مردم انتخاب شدم، ایده اختصاص دادن یک روز از سال به روز شعر در فکر من وجود داشت، البته تأکید دارم که این پیشنهاد هیچ ارتباطی با نمانده بودن من در مجلس شورای اسلامی ندارد. با برخی از بزرگان کشور که مطرح می‌کردم از آن استقبال می‌کردند اما اقدامی صورت نمی‌گرفت. ایران در دنیا به کشور شعر شناخته شده است و باید جلوی فراموشی این موضوع مهم را می‌گرفتیم، ما در تقویمان روزهایی برای هنرهای مختلف در نظر داریم اما تا پیش از زمانی که روز بزرگداشت شعر و ادب پارسی ثبت شود چنین روزی نداشتیم که بخواهد به شعر و ادب اختصاص داشته باشد. در آن زمان تصمیم گرفتم خودم برای به ثبت رساندن این روز دست به کار شوم، طبیعتاً برای انتخاب روز شعر به دنبال یک روز به خصوص بودم و به سراغ شعرای بزرگی چون «حافظ»، «سعدی»، «مولانا»، «فردوسی» و... رفتم اما دیدم که در سال یک روز را به این شعرا اختصاص داده‌اند و البته نمی‌شد فقط به یکی از این شعرا توجه داشت، چرا که هر کدام موافقان و مخالفانی دارند و اگر مثلاً ما به مولانا توجه داشتیم یک عده قطعاً می‌گفتند که چرا به سعدی توجه نشده است.

برای من مهم بود که شخصیت مدنظر نسبتی با دوران ما داشته باشد و از طرفی من قصد داشتم در این روز یک جایزه هم به شاعری در کشور اهدا شود که این هدف من لزوم انتخاب یک شاعر معاصر را بیشتر می‌کرد و طبیعتاً ما باید به سراغ یک شاعر معاصر می‌رفتیم. در بین شعرا نام‌های بسیاری به چشم می‌خورد اما واقعاً حتی مخالفان شهریار هم تفوق او را می‌پذیرند؛ در این وضعیت باز هم برخی آمدند و اعتراض کردند و مثلاً نام‌هایی مثل سهراب سپهری را مطرح کردند اما من علاوه بر معاصر بودن نکات دیگری نیز مدنظرم بود. شهریار پس از انقلاب یک دهه زندگی کرده بود و واقعاً با مردم زندگی کرده بود و بدون اینکه کسی به او بگوید برای نهضت سوادآموزی، جهاد سازندگی، برای اشخاصی مثل آقای خامنه‌ای، رفسنجانی، بهشتی، شهدای هفتم تیر و... شعر سرود.

شهریار خودش به من گفته بود: «من سال 57 خسته شده بودم، پیر شده بودم، شعر می‌گفتم حال نوشتنش را نداشتم. انقلاب یک روح دیگری در من دمید و من دوباره جوان شدم. من این یک دهه را جهاد قلمی کرده‌ام. من نمی‌توانستم بروم بجنگم ولی جهاد قلمی کردم و این یک دهه دوران جهاد قلمی من است».

 

شهریار مکتب و راهی نوین در غزل‌سرایی ایجاد کرد

نماینده مردم تبریز اسکو آذرشهر در دورهٔ ششم مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: شهریار واقعاً شخصیتی منحصر به فرد است که هر انسان منصفی با هر نوع نگرش به جامعیت او، اشتهار پیش از انقلاب و تسلط او بر ادبیات کلاسیک و پدید آوردن سبک‌ها و شیوه‌های جدید در شعر را می‌پذیرد و او را انتخاب می‌کند. شهریار زمانی شروع به غزل سرودن کرد که همه معتقد بودند دوره غزل‌سرایی به سر آمده و همه قافیه‌ها، شکل‌ها و مفاهیم در غزل آورده شده و دیگر نوآوری در این شعر امکانپذیر نیست اما شهریار با تصویرگرایی، رمانتیسم و با یک روش نوین مکتب و راهی ایجاد کرد و به محبوبیت رسید. شهریار شاعری است که اگر در خیابان از مردم درباره او بپرسید همه او را می‌شناسند و به نحوی با شعرهایش ارتباط برقرار کرده‌اند.

ما پیشنهاد روز بزرگداشت شعر و زبان پارسی را مطرح کردیم و من به رئیس جمهور وقت نامه نوشتم، در ارسال این نامه از تجربه‌هایم استفاده کردم و نامه را محرمانه تلقی کردم و از دفتر رئیس‌جمهور، به شورای عالی انقلاب فرهنگی، دبیرخانۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانۀ شورای فرهنگ عمومی خواستم که این موضوع را رسانه‌ای نکنند، چرا که می‌دانستم در صورت رسانه‌ای شدن جوی به راه می‌افتد که اجازه ثبت این روز داده نمی‌شود.

آقای رئیس‌جمهور این موضوع را به‌عنوان رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع کرد به شورای فرهنگ عمومی، من دو جلسه در شورای فرهنگ عمومی رفتم و از این موضوع دفاع کردم. سرسخت‌ترین مخالفین استاد شهریار حضور داشتند و دعوت کرده بودند که بیایند و مخالفت کنند و من استدلال می‌کردم. مهم‌ترین استدلالم این بود که اگر شهریار نه، پس چه کسی؟ با هر معیاری که می‌خواهید بسنجید، از نظر مردمی‌بودن، فخامت زبان، محتوا، کیفیت، زیستن با انقلاب، معاصربودن و... شهریار نمونه بی‌نظیری بود.

زمانی که من در تاجیکستان سفیر شدم تصورم بر این بود که شهریار را به دیگر کشورها معرفی می‌کنیم اما دیدم پیش از فروپاشی شوروی گزیده دیوان این شاعر در آن‌جا با الفبای کریل چاپ شده است.

 

شعر ترکی شهریار یک امتیاز بزرگ برای او است

او افزود: بسیاری اشعاری که شهریار به زبان ترکی سروده را دستمایه قرار داده و مسائلی را مطرح می‌کنند که من قبول ندارم. یک شاعر بزرگ می‌گفت، شاعری که اکثر سروده‌هایش به زبان ترکی است، نمی‌تواند شاعر ملی ایران باشد. من در جواب به این استاد گفتم این دیگر به ترازوی عقل احتیاج ندارد، شما در ترازوی وزن‌کشی هم بگذارید، معلوم می‌شود که سروده‌های ترکی شهریار به اعتبار کمیت، یک‌دهم سروده‌های فارسی‌اش است ولی با همین کمیت کم، شهریار به شعر ترکی هویتی داد که به قول خودش خنجر را به خرما تبدیل کرد.

قبل از شهریار، شعر ترکی حداکثر بیانیه‌های حزبی و وارداتی از جاهای دیگر بود. شهریار وقتی«حیدر بابایه سلام» را سرود، یک شعری که فولکلر، مفاهیم عرفانی، دینی، زیستی و همه‌چیز در آن جمع است، به قول بعضی از محققین ترک، این شعر تبدیل شد به شعر پرچمی جهان ترک. ما نیامدیم که بگوییم روز بزرگداشت شعر و ادبیات ترکی، گفتیم «روز بزرگداشت شعر و ادبیات فارسی». شاعری که در هر دو زبان شاهکار بیافریند اصلاً پیدا نمی کنیم. در فارسی شعری بگوید که مهرداد اوستا بیاید بگوید پای شما را می‌بوسم استاد. در سی‌سالگی شهریار، آن القاب را ملک‌الشعرای بهار برای شهریار استفاده کند، خود شهریار به من گفت، من خجالت می‌کشیدم وقتی بهار آن القاب و الفاظ را برای من استفاده می‌کرد. در شعر فارسی به آن اوج برسد، در شعر ترکی نیز به اوج برسد. همین شعر «حیدر بابایه سلام» بسیار مقلد داشته، از سوی بسیاری از شاعران، ولی آن‌ها حتی نتوانسته‌اند به جایگاه شهریار نزدیک شوند.

به طور کل شعر ترکی شهریار یک امتیاز بزرگ برای او است. شهریار به‌عنوان یک شاعر تبریزی و ترک زبان، اگر شعر ترکی نداشت یک نقص در او به حساب می‌آمد. شعر ترکی شهریار هم، در انحصار اسلام و ایران و اعتقادات خودش است.

 

عامل ماندگاری شعر شهریار پیوند شعر او به یک عالم ماورایی و قدسی است

این محقق خاطرنشان کرد: شهریار به عوالمی از عرفان دست پیدا کرده بود که هنوز برای بسیاری دست نیافتنی و ناشناخته است و تنها عده‌ای خاص آن را درک می‌کنند. شعر را نمی‌شود صرفاً با قافیه پرداختن سرود باید در روح شاعر چیزهایی جاری باشد که او بتواند از عالم بالا الهام بگیرد. به اعتقاد من شهریار این امتیاز ویژه را داشت وگرنه در چنین جایگاه بالایی قرار نمی‌گرفت. من عامل ماندگاری شعر شهریار را به پیوند شعر او به یک عالم ماورایی و قدسی می‌دانم.

ما در مراسم بزرگداشت استاد شهریار که در تالار وحدت برگزار شد، از فرزند آیت‌الله مرعشی نجفی دعوت کردیم که درباره ماجرای خواب ایشان در رابطه با شعر «علی ای همای رحمت» صحبت کند. ایشان درباره این موضوع در این مراسم صحبت کردند و ما آن را به ثبت رساندیم.

 

مناعت طبع از ویژگی‌های خاص شهریار بود

شعردوست در ادامه گفت: مناعت طبع شهریار دیگر ویژگی خاص این شاعر بزرگوار است. اجازه بدهید یک خاطره از ایشان تعریف کنم. پیش از انقلاب شهریار به عنوان رئیس کتابخانه سلطنتی منصوب می‌شود، یک خانه در شمیرانات تهران برای هدیه به شهریار در نظر می‌گیرند اما شهریار امتناع می‌کند. پس از انقلاب هم آقای میرمحمدی ‌نمایندۀ مردم قم‌ یک چک به‌عنوان صله برای شهریار آورد، ما خدمت شهریار بودیم، گفت من صله نمی‌خواهم و ما هر چه اصرار کردیم با وجود اینکه ایشان شاید وضعیت مالی مساعدی نداشت نپذیرفت که این پول را دریافت کند.

 

برخی سعی دارند این روز را حذف کنند

اولین دبیر شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور خاطرنشان کرد: متأسفانه از چند سال گذشته برخی سعی دارند این روز را حذف کنند. چند سال پیش در یک مراسم در مشهد که با حضور مدیر کل‌های اسبق و سابق ارشاد، معاونان استان و... برگزار شد گفتند که از وزیر فرهنگ و ارشاد خواسته‌اند روز بزرگداشت فردوسی را به‌عنوان روز بزرگداشت زبان و ادب پارسی بگذارند.

متأسفانه این طرح به تصویب رسید و من به مسئولان کشوری و استانی اعتراضم را مطرح کردم. هیچکس منکر بزرگ بودن فردوسی نشده است ولی ما با نامگذاری این روز قصد داشتیم شهریار را که می‌خواستند از دستمان در بیاورند برای خودمان حفظ کنیم. به نظر من روز 27 شهریور روز بسیار مهمی در تقویم ما است و نباید دچار این انحراف شویم که شهریار را در مقابل فردوسی قرار دهیم.

 

با تمام مشکلات فیلمنامه، سریال «شهریار» را اثری خوب و قابل قبول می‌دانم

شعردوست در پایان درباره تولیدات نمایشی با موضوع زندگی شهریار گفت: از بین شاعران معاصر ما فکر می‌کنم تنها شهریار است که سریالی با محوریت زندگی او ساخته شده است. ساخت این سریال به پیشنهاد من بوده و هم به عنوان مشاور طرح و هم به عنوان مشاور فیلمنامه در تولید این اثر حضور داشتم اما در مراحلی از کار به دلیل ضعف پرداخت فیلمنامه‌ و هم به دلیل سلایق خاص کارگردان سریال آقای کمال تبریزی به نظر من برخی مشکلات در این سریال وجود دارد اما به طور کل سریال «شهریار» را اثری خوب و قابل قبول ارزیابی می‌کنم.

شهریار آنقدر زندگی پر فراز و نشیبی دارد که به نظر من هنوز آثار هنری موجود درباره او از جمله این سریال و دیگر آثار مستند نتوانسته‌اند سیمای نورانی استاد شهریار را به صورت جدی و کامل مطرح کند. امیدوارم که با این نوع کارها به علاقه‌مندی نسل جوان ما به شعر کمک موثری کند. شهریار با مردم زیسته و همه لحظات زندگی خود را با حیات مردم عجین کرده و از این جهت است که شعر و شخصیت شهریار مطلوبیت دارد، توجه به او توجه به شعر و ادبیات را به دنبال دارد و امیدوارم که با فضاهای امروزی کشور و رواج فضاهای مجازی نسبت به تولیدات فاخر و در خور شأن استاد شهریار و در خور شأن شعر ایرانی و به ویژه شعر ترکی استاد شهریار در ساخت برنامه‌ها و آثار متناسب به صورت جدی توجه شود.

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: شهریار روز شعر و ادب پارسی درگذشت شهریار شورای عالی انقلاب فرهنگی روز بزرگداشت شعر و ادب مجلس شورای اسلامی شعر ترکی شهریار شهریار به عنوان شعر و ادب پارسی استاد شهریار شاعر بزرگ یک شاعر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۳۲۶۵۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جنگ کریدورها در خاورمیانه

تین نیوز علی یوسف| اقتصاددان و تحلیلگر امور مالی عمومی :  

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، مسیری به طول ۱۲۰۰کیلومتر را که خلیج فارس را از طریق جاده، راه آهن و بنادر به ترکیه وصل می کند، به عنوان «جاده ابریشم جدید» توصیف می کند. «پروژه جاده توسعه» عراق در نهایت تلاش می کند کانال سوئز را در زمینه حمل ونقل از آسیا به اروپا به چالش بکشد. با اختلالات اخیر در عبور کالا از دریای سرخ، سیاستمداران هر دو کشور امیدوارند که کریدور اقتصادی عراق-ترکیه به جایگزین مناسبی برای آن تبدیل شود. به این منظور، بغداد و آنکارا باید ابتدا بر اختلافات سیاسی، مناقشات مربوط به حقوق آب و مسائل امنیتی که می تواند تهدیدی بر پروژه پیشنهادی «جاده توسعه» باشد غلبه کنند؛ پروژه ای که می تواند ده ها میلیارد دلار در سال ارزش داشته باشد. «پروژه جاده توسعه» پس از تکمیل، زمان سفر بین آسیا و اروپا را کوتاه می کند.

در اواخر ماه مارس، نخست وزیر محمد السودانی با رئیس جمهور اردوغان در آنکارا دیدار کرد. این دیدار چند ساعت به طول انجامید و در نهایت اردوغان اعلام کرد که کار «پروژه جاده توسعه» آغاز خواهد شد. با وجود اینکه ترکیه نقش اصلی را در اجرای این پروژه دارد، اما دولت عراق به دنبال مشارکت سایر بازیگران منطقه ای در این پروژه بوده است؛ در درجه اول برای جذب سرمایه گذاری و بودجه، سپس برای ایجاد منافع مشترک اقتصادی و تقویت روابط به عنوان حائلی در برابر درگیری های احتمالی.

این پروژه دارای پتانسیل اقتصادی عظیمی برای عراق در زمینه ایجاد اشتغال، توسعه زیرساخت های حمل ونقل و تامین مواد وارداتی از خارج است. البته ذکری از بازده مالی مستقیم از طریق کارمزد و مالیات به میان نمی آوریم. به گفته احمد الراوی، اقتصاددان، «جاده توسعه در صورت جدیت در اجرا، نمایانگر چشم اندازی بلندپروازانه است و در توسعه زیرساخت های کشور در حوزه حمل ونقل و ایجاد فرصت های شغلی عالی با ایجاد بیش از ۲۵۰ هزار شغل (با تکمیل پروژه) نقش عملی خواهد داشت.» بخشی از «پروژه جاده توسعه» ایجاد یک «کانال خشک» در جنوب عراق است که بندر بزرگ «فاو» را از طریق تونل های غوطه ور به بندر «ام قصر» متصل می کند. این مسیر در مقایسه با حمل ونقل از طریق کانال سوئز، دوهفته در زمان صرفه جویی می کند.

اجرای پروژه ای با چنین مقیاس، به ویژه در عراق، با چالش هایی مواجه است. از آنجا که «جاده توسعه» به تکمیل بندر بزرگ فاو وابسته است، اولین مانع کمبود بودجه بوده است. تاکنون تنها پنج اسکله از ۹۹اسکله ای که پیش بینی شده، ساخته شده است. اگر بودجه در این سطح ضعیف ادامه یابد، تکمیل بندر بزرگ فاو بیش از ۲۰سال طول خواهد کشید. در مورد چالش های منطقه ای، بندر «مبارک» در کویت که در حال ساخت است، قصد دارد ترافیک کشتیرانی را به سمت کویت هدایت کند. کویت با پیش بینی اینکه بندر مبارک قبل از بندر بزرگ فاو به بهره برداری می رسد، تلاش کرده است دولت عراق را متقاعد کند که بندر مبارک را از طریق راه آهن به «جاده توسعه» متصل کند. این کار می تواند بندر بزرگ فاو را به شدت تضعیف کند؛ زیرا کویت کنترل بیشتری بر خطوط کشتیرانی خواهد داشت و مزیت های اقتصادی عراق در «جاده توسعه» را کاهش خواهد داد.

 پس از این، هند درگیر برنامه ریزی یک کریدور اقتصادی جدید با عربستان سعودی و امارات است که در آن کالاها به صورت زمینی از طریق اسرائیل به سمت دریای مدیترانه و با دور زدن دریای سرخ منتقل می شوند. این پروژه نیز «پروژه جاده توسعه» را به چالش می کشد. به همین دلیل عراق باید اجرای بندر بزرگ فاو را سرعت بخشد. ایالات متحده مایل است اسرائیل را در اقتصاد کشورهای خلیج فارس ادغام کند و به همین دلیل است که هر کریدور اقتصادی که این کار را انجام دهد، از حمایت آمریکا برخوردار خواهد شد (و در این مورد، به بهای عراق و ترکیه).

 

عراق باید راه هایی بیابد تا مسیر تجاری خود را جذاب تر از دیگر مسیرها کند. این امر می تواند با آسان تر کردن تجارت در عراق و باز کردن مناطق آزاد تجاری و یکپارچه و ارزان تر و سریع تر کردن انتقال کالا به اروپا از آسیا از طریق عراق انجام شود. عراق جمعیت رو به رشدی دارد که آن را به بازاری باارزش تبدیل می کند. چند بخش توسعه نیافته اند، به همین دلیل است که دولت باید با باز کردن منابع مالی از طریق کاهش تشریفات اداری، رشد بخش خصوصی را تشویق کند. به این ترتیب، مشاغل عراقی نیز می توانند از بازار بزرگ تری به دلیل «جاده توسعه» بهره مند شوند.

عراق باید به تدریج از تکیه بر صادرات نفت برای اقتصاد خود دور شود که «جاده توسعه» یکی از چندین پروژه موردنیاز برای انجام این کار است و مولفه حیاتی آن بندر بزرگ فاو است. به همین دلیل دولت عراق نباید اجازه دهد که پیشبرد یا رقابت کویت یا هند آن را تضعیف کند. علاوه بر سرعت بخشیدن به کار در «جاده توسعه»، یک چیز واضح است و آن اینکه اتکا به تولید نفت برای آینده بلندمدت قطعا انتخاب اشتباهی است. چنین است که کشورهای دیگر در حال دور شدن از آن بوده و خوشبختانه عراق هم به آنها پیوسته است. انتظار می رود این کریدور جریان های تجاری بین اروپا و آسیا را افزایش دهد و جایگزینی مقرون به صرفه تر برای مسیرهای دریایی سنتی از طریق کانال سوئز باشد.

پیامدهای «پروژه جاده توسعه» را از دو منظر می توان بررسی کرد:

1. پیامدهای اقتصادی برای خاورمیانه

هدف این پروژه که پیش بینی می شود حدود 17میلیارد دلار هزینه داشته باشد و تا سال 2050 به صورت مرحله ای تکمیل شود، کاهش وابستگی منطقه به نفت از طریق تنوع بخشیدن به اقتصادها در لجستیک و تجارت است. زیرساخت ها شامل توسعه بندر بزرگ فاو در بصره است که از نظر ظرفیت و قابلیت از «جبل علی» در دبی فراتر خواهد رفت و عراق را به مرکز لجستیک جدید در خاورمیانه تبدیل خواهد کرد. این مسیر برای افزایش تجارت بین المللی و یکپارچگی اقتصادی، تثبیت عراق و شرکایش به عنوان بازیگران اصلی در لجستیک تجارت جهانی طراحی شده است. با کاهش زمان حمل ونقل بین آسیا و اروپا، این پروژه می تواند به عنوان «جاده ابریشم جدید» عمل کند و جایگاه ژئواکونومیک کل منطقه را تغییر دهد.

2. توسعه شهری و صنعتی

فراتر از لجستیک، این پروژه قصد دارد توسعه شهری را با شهرهای جدید و قطب های صنعتی در امتداد کریدور ایجاد کند. این پیشرفت ها برای تقویت اقتصاد محلی، ایجاد شغل و تقویت/بهبود پیشرفت های فناوری و تثبیت بیشتر چشم انداز اقتصادی منطقه در نظر گرفته شده است. این پروژه با وجود داشتن مزایای زیاد، با چالش های مهمی مانند هزینه های مالی هنگفت و پیچیدگی هماهنگی بین ذی نفعان مختلف بین المللی مواجه است. موفقیت این پروژه به ادامه همکاری و سرمایه گذاری قدرت های منطقه ای و بازیگران بالقوه جهانی مانند چین بستگی دارد که انتظار می رود نقش مهمی در تامین مالی ایفا کنند.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید